CKRajdCommando

 08.11.2020r.   Tumlin Węgle  -Tumlin Podgród - G. Wykieńska - G. Kamień - Miedziana Góra

                 
                 Ponura i depresyjna pierwsza dekada listopada nie zachęcała do pieszych wędrówek, a coraz krótsze dni i coraz więcej zakażeń dodatkowo przytłaczają człowieka. Lecz ostatniej niedzieli pojawiło się słońce, na jeden dzień „wypaliło” chmury i swym blaskiem rozświetliło południe naszego kraju. Korzystając z pięknej aury wybraliśmy się na przejście czerwonym szlakiem, przez północno-zachodnią część Pasma Tumlińskiego.

 

Wędrówkę rozpoczynamy od przystanku Tumlin-Węgle, skąd ruszamy czerwonym szlakiem na górę Grodową. Po lewej stronie podziwiamy jesienny widok na jeden z celów na trasie – górę Wykieńską. 

 

Wkrótce, kamienista droga będzie się wspinać wąwozem ku górze, wokół nas roztacza się przepiękna aura jesiennych liści i wszechobecna cisza.

Na południowym stoku Grodowej Góry znajduje się rezerwat przyrody „Kręgi Kamienne”. Obejmuje on 12,33 ha szczytowych partii wzniesienia i zawiera w swym obrębie fragment odsłonięcia dolnotriasowych piaskowców tumlińskich oraz pogańskie kulturowe kręgi kamienne z VIII–IX wieku , niestety znacznie zniszczone przez działalność dawnego kamieniołomu. Charakterystycznym punktem tego miejsca, jest również kamienna kaplica pw. Przemienienia Pańskiego z 1850 roku, wybudowana w miejscu wcześniejszej, drewnianej budowli, upamiętniającej według legendy setną rocznicę odparcia wojsk szwedzkich z naszych ziem.

Niewielki kamieniołom od strony południowej jest od lat nieczynny. Tajemniczy nastrój tego miejsca wpływają nie tylko wysokie do 20 metrów, ciemne ściany ale także fakt, że w czasach pogańskich było to miejsce kultu, podobne do tego na Łysej Górze czy Dobrzeszowskiej. Na północno-wschodnim stoku Góry Grodowej znajduje się czynny kamieniołom piaskowca triasowego, zwanego tumlińskim. Zobaczyć tu można uwarstwienia widoczne w ścianach skalnych, wskazujące iż piaskowce powstały z osadów skamieniałych wydm. Dostrzec można w ich strukturze ślady niewielkich strumieni i śródwydmowych niewielkich jeziorek, na co wskazują ślady falowania, tzw. zmarszczki prądowe - ripplemarki. Skały piaskowca swą rdzawoczerwoną barwę zawdzięczają obecności związków żelaza, wietrzejących w gorącym klimacie ery triasu. Nic dziwnego, że kamieniołom został wybrany jako naturalna scenografia przy polskiej realizacji groźnych scen w filmie o Wiedźminie.

 

W pobliżu szczytu Góry Grodowej, na skraju czynnego kamieniołomu znajduje się zarastający powoli punkt widokowy. Widać z niego rozciągające się aż po horyzont zalesione wzgórza Płaskowyżu Suchedniowskiego.

 

Po spenetrowaniu starego kamieniołomu schodzimy stromą ścieżką w dół, przez usłany brązowym dywanem liści bukowy las.

U podnóża Grodowej, rozciągają się pola uprawne i łąki.

Zbaczając lekko ze szlaku na zachód, idziemy wąwozem wyżłobionym w skarpie łupków piaskowca i odwiedzamy najmłodszy ze wszystkich okolicznych kamieniołomów, w którym również eksploatowano piaskowiec tumliński.

Na jego dnie stoi betonowy słup wysoki na ok. 10m z plastrem bloku piaskowca, nazywany „pomnikiem studenta”. Kamieniołom powstał w 1906r. jako odkrywka eksploatowana przez miejscowych kamieniarzy płacących leśnictwu w Tumlinie za wywóz kamienia. Od 3 grudnia 2003r. wyrobisko to zostało objęte ochroną, jako stanowisko dokumentacyjne. We wschodniej części kamieniołomu skały tworzą stromą ścianę skalną z czytelnymi przekrojami ukazującymi laminację, czyli występowanie cienkich, najczęściej kilkumilimetrowych warstewek – lamin, różniących się od siebie strukturą lub składem mineralnym.

Po przejściu szlakiem wzdłuż skraju lasu, skręcamy ostro na południe i wspinamy się stromym podejściem na szczyt Wykieńskiej. Trzy postoje na podejściu to jednak za mało ;)

Przypatrując się opadłym liściom dębu, dostrzec można pomarańczowe kulki, tzw. galasy wywołane przez galasówkę dębiankę, owada składającego w ten sposób larwy.

Droga na kolejny ze szczytów pasma, górę Kamień prowadzi przez ciemny, jodłowy las.

Po pokonaniu szczytu, skręcamy na zachód i docieramy do urokliwych, omszałych wychodni skalnych. Góra Kamień jest ewenementem geologicznym w ciągu Pasma Tumlińskiego, gdyż jako jedyna w przeciwieństwie do zbudowanych z czerwonych piaskowców triasowych pozostałych szczytów, powstała jako wychodnia skał dewońskich.

W czasie postoju przygotowaliśmy pieczone kiełbaski do których zaserwowałem odmianę koreańskiego przysmaku – kimchi z ogórków.

Schodząc ze stoku góry Kamień udajemy się ku Miedzianej Górze, na wschód od nas widać w oddali kieleckie osiedla.

Na zadrzewionym wzgórzu, zwanym górą Kapliczną, znajduje się kaplica górnicza, pod wezwaniem św. Barbary. Obiekt ten nie posiada żadnych cech stylowych, jest murowany i tynkowany, pokryty blachą cynkową. Według dokumentu z 1836 r., kaplicę ufundowali "Kasper Żelazny gospodarz i Michał..." (dalej dokument uszkodzony). Na frontowej ścianie kościółka znajduje się centralnie przedsionek , w którym umieszczone są drzwi wejściowe, ujęte w portal z czerwonego piaskowca. Na cokole portalu umieszczony jest krzyż, na którym widnieje data 1922 r. Na szczycie obiektu umieszczona jest czworoboczna sygnaturka, pokryta dachem namiotowym.